“Epokat e errëta” të Universit ishin më të shkurtra nga sa imagjinonim

Universi ynë i pasur me yje dhe galaktika nuk ishte gjithmonë kështu.

Me kalimin e kohës, gravitacioni formoi këto struktura kozmike nga fillimet pothuajse uniforme

Por më herët, ne përjetuam atë që njihet si “epokat e errëta”.

Në fillim, gjatë Big Bang-ut të nxehtë, gjithçka ishte jashtëzakonisht energjike.

Megjithatë, ndërsa Universi zgjerohej, ai u fto, duke shtrirë gjatësinë e valës së çdo fotoni.

Kur u formuan atomet neutrale – 380,000 vjet më tutje – nuk ekzistonte ende asnjë yll.

Megjithatë, ai rrezatim i sfondit ishte ende mjaft i nxehtë për t’u parë, në ~3000 K.

Vetëm pas 3.2 milionë vjetësh temperaturat do të ftoheshin nën pragun e dukshmërisë njerëzore.

Kjo nis orën në epokën para-yjore: epokat e errëta kozmike.

Megjithatë, yjet e parë mbërritën shpejt.

JWST na ka treguar se galaktikat e mëdha, masive dhe të evoluara kanë ekzistuar që herët.

Më i hershmi, JADES-GS-z14-0, vjen vetëm 290 milionë vjet pas Big Bengut.

Lënda përreth – kryesisht atome neutrale – nuk është e mjaftueshme për të bllokuar plotësisht këtë dritë të yjeve.

Simulimet mbështesin shumë galaktika të mëdha, masive edhe para 200 milionë viteve.

Vrimat e zeza supermasive ka të ngjarë të formohen, nëpërmjet kolapsit të drejtpërdrejtë, edhe më herët.

Kjo vendos yjet më të hershëm vetëm 50-100 milionë vjet në historinë kozmike.

E vendosur në zhvendosje të kuqe prej 30 ose më shumë, JWST mund të mos jetë në gjendje t’i gjejë ato.

“Epokat tona të errëta” ishin tepër të shkurtra.

Kryesisht Mute Monday tregon një histori astronomike në imazhe, pamje vizuale dhe jo më shumë se 200 fjalë.